Апатты тәуекелдерден сақтандыру: 2024 жылы қазақстандықтарды не күтеді

Биыл азаматтар үшін сақтандыру қызметтері қолжетімді болып, сақтандыру нарығын реттеу айқын болады. Қаржы реттеушісі сақтандыру секторын дамытудың 2024 жылға арналған бағдарламасын әзірледі. Бұл туралы ақпан айында Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің (ҚРҚҚА) сақтандыру нарығына қатысушылармен өткен кезекті отырысында айтылды. 

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі сақтандыру нарығының жұмысын жақсарту бойынша жоспарлары ауқымды. Қазақстанда апатты тәуекелдерден сақтандыруды енгізуге ерекше назар аударылуда. Осылайша, халықаралық сарапшыларды тарта отырып, апатты тәуекелдер кезінде қазақстандықтардың меншігін қорғау тетіктері анықталады. Ол үшін сақтандыру үлгілерін анықтау, жол картасын әзірлеу, сондай-ақ кейбір заңдарға өзгерістер енгізу қажет. «Апатты қауіптерден қорғау тетіктерін әзірлеу кезінде мемлекеттің қатысуын ескеру маңызды. Сонымен қатар мұндай сақтандыру өнімін сатып алуға арналған платформаларға назар аудару керек. Бұл сақтандыруды қолжетімді және оңай сатып алуға көмектеседі, мысалы, қосымшаға қызметтер үшін төлемді қосу арқылы. Сонда ерікті сақтандырудың бұл түрі халыққа кеңінен таралып, тиімдірек болуы мүмкін», — деп атап өтті Freedom Finance Insuranse АҚ басқарма төрағасы Азамат Керімбаев. 

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі сақтандыру компанияларының қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін қажетті Solvency II халықаралық стандартын енгізу бойынша жұмысты жалғастырады.  Биыл төлем қабілеттілігінің капиталына қойылатын талаптарға SCR (Solvency Capital Reguirement) және сақтандырушылардың меншікті қаражатына жаңа талаптарды әзірлеу үшін тестілік есептеулер жүргізіледі. SCR – сақтандыру және қайта сақтандыру компанияларын ықтимал тәуекелдерді жабу үшін белгілі бір қаражат көлемін ұстауға міндеттейтін реттеуші шара. 

Сақтандыру қызметтерін бұдан да қолжетімді ету үшін қаржы реттеушісі нарыққа қатысушылармен бірлесіп, бар нарықтарды құру немесе пайдалану нұсқаларын қарастыруды жоспарлап отыр. Бұл сақтандыру компанияларына сақтандыру өнімдерін әзірлеу кезінде тұтынушылардың мүдделерін ескеруге көмектеседі.  

Өткен жылы агенттіктің сақтандыру секторы жүзеге асырған бірқатар бастамалары сақтандыру компаниялары клиенттерінің өмірін айтарлықтай жеңілдетті. Мәселен, сақтандырудың міндетті түрлері бойынша сақтандыру төлемдерін онлайн режимінде реттеу мүмкін болды. Автокөлікті міндетті сақтандыру бойынша жол-көлік оқиғаларын шешудің оңайлатылған алгоритмі әзірленді, ол Еуропротокол мобильді қосымшасы түрінде жасалған. Ол ағымдағы жылдың 1 қаңтарынан бастап жұмыс істей бастады және жол полициясының қатысуынсыз кішігірім жол-көлік оқиғаларын  реттеу процесін жеңілдету мүмкін болды. Тек 2024 жылдың қаңтар айында өтінішті пайдалану арқылы 423 жағдай тіркеліп, жалпы сомасы 41,6 млн теңгеге 223 сақтандыру төлемі жасалды. Төлемнің орташа сомасы – 187 550 теңге, орташа есеп айырысу мерзімі – 5 күн. 

Сондай-ақ өткен жылы Қазақстан өңірлеріндегі жол-көлік оқиғаларын деңгейіне байланысты автокөліктерді міндетті сақтандыру бойынша сараланған тариф қабылданған болатын. Бұл бастаманы енгізу еліміздің 20 өңірінің 11-інде орташа алғанда тарифтерді 14%-ға төмендетуге мүмкіндік берді.   

Әлеуметтік-бағдарланған сақтандыру өнімдерін дамыту шеңберінде ҚР ҚНРДА сақтандыру ұйымдарының есебінен зейнеткерлікке дейінгі аннуитет, сондай-ақ зиянды еңбек жағдайларында жұмыс істейтін қызметкерлерге оңалту және профилактикалық төлемдерді енгізді. Зейнетақы аннуитетінің құны төмендетілді және аннуитеттік индекстеу деңгейінің 5%-дан 7%-ға дейін ұлғаюына байланысты төлемдер сомасы ұлғайды. Өткен жылы еңбек мигранттарын міндетті медициналық сақтандыру іске қосылды. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесін дамыту аясында «Келешек» мемлекеттік субсидиясымен сақтандыру өнімі іске қосылды, ол азаматтарға балаларының жоғары оқу орындарында оқуға ақша жинауға мүмкіндік берді.   

Жалпы, Қазақстанның сақтандыру нарығы жақсы нәтиже көрсетуде. Қазіргі таңда елімізде 25 сақтандыру ұйымы жұмыс істейді, оның 16-сы жалпы сақтандыру, 9-ы өмірді сақтандыру компаниялары. Ағымдағы жылдың басындағы жағдай бойынша Қазақстандағы сақтандыру компанияларының активтері 2,49 трлн теңгені құрады. Бұл былтырғымен салыстырғанда 20,7 пайызға артық. Сақтандырушылардың міндеттемелері 23,2%-ға өсіп, 1,59 трлн теңгені құрады. Осы кезеңдегі сақтандыру сыйлықақыларының көлемі 1 трлн теңгеге жетті. 2023 жылға сақтандыру төлемдерінің көлемі өткен жылмен салыстырғанда 43,7%-ға өсіп, 274 млрд теңгені құрады. 

Реттеуші сақтандыру секторының өткен жылы бүкіл негізгі көрсеткіштер бойынша өсуі саланың капиталдандыру және өтімділік көрсеткіштері бойынша қауіпсіздіктің үлкен маржасын байқататынын атап өтті.